Lesson 4: Personal Pronouns, Noun with invariable stems (-Ա,-Ու declension)

In this section, we will explore the Personal Pronouns and Noun declensions practicing with the morphological analysis of words. Students will read and discuss the Armenian History tradition within the text of Pawstos Buzand.

Discussion of the homework (40 min): Students will explain the declination and conjugation system they have learned from the previous lesson. There will also be a discussion of the homework followed by questions/answers and an explanation of difficult passages.

Grammar 1:  Personal Pronouns (20 min):

The personal pronouns ես 'I' and դու 'you' are the only substantives in Classical Armenian whose nominative and accusative forms differ. Their declensions are as follows.

Singular

Nom.

ես

դու

նա

Acc.

զիս

զքեզ

զնա

Gen.

իմ

քո

նորա

Dat.

ինձ

քեզ

նմա

Abl.

յինէն

ի քէն

ի նմանէ

Loc.

յիս

ի քեզ

ի նմա

Instr.

ինեւ

քեւ

նովաւ

Plural

Nom.

մեք

դուք

նոքա

Acc.

զմեզ

զձեզ

զնոսա

Gen.

մեր

ձեր

նոցա

Dat.

մեզ

ձեզ

նոցա

Abl.

ի մէնջ

ի ձէնջ

ի նոցանէ

Loc.

ի մեզ

ի ձեզ

ի նոսա

Instr.

մեւք

ձեւք

նոքօք

Exercise 1։ Pick out the personal pronouns in the following sentences and state the case and number (30 min)

Նա հուր հեր ունէր: Մեք ոչ գիտեմք: Եւ գնաց ի նմանէ ի տուն։ Շահաբաս հարցանէ նմա: Հրամայէ տանել զնա ի տուն: Կին իմ հանապազ էր ինձ հակառակ բերանով եւ արեամբ: Լուաւ ի մեզանէ: Երկրորդն ի նոցանէ ասաց: Մեք բազումք եմք: Վիրաւորեցին զնոսա: Վերացաւ մեր թագ։ Կալայ  զնա եւ ոչ թողի զնա: Մին ի նոցանէ յոյլ էր: Ես ճանաչեմ զնոսա: Սկսաւ ինքն չքաւորել: Եւ էր կործանումն նորա մեծ յոյժ:

Grammar 2:  Ա external declination (20 min)

 

Singular

Plural

N.

Արամ

Ալանք

A.

զԱրամ

զԱլանս

G. D.

Արամայ

Ալանաց

Abl.

յԱրամայ

յԱլանաց

Loc.

յԱրամ

յԱլանս

I.

Արամաւ

Ալանաւք

To Ա external declension belong:

  1. Most proper nouns which have only singular form: Ադամ, Անահիտ, Արամ, Արշակ, Բէլ, Երասխ, Երուանդ, Հայկ, Հռովմ, Սահակ, Վարդան, Տիրան, Տրդատ; 
  2. Proper nouns which have only plural form: Ալանք, Քուշանք, Գուգարք, Ծոփք, Հոնք, Մարք, Մոկք, Վիրք, Տաշիրք;
  3. Most proper nouns ending with աս, էաս, էոս, իոս, էս, իս, ոս։ Ղուկաս, Անդրէաս, Տիմոթէոս, Հերակլէս, Տիբերիոս, Արտեմիս, Հոմերոս;

Grammar 2: Ու external declination (20 min)

 

Singular

Plural

N.

ծով 

ծովք

A.

զծով

զծովս

G. D.

ծովու

ծովուց

Abl.

ի ծովէ

ի ծովուց

Loc.

ի ծովու

ի ծովս

I.

ծովու

ծովուք

Exercise 2։ Declinate the following nouns and adjectives (20 min)

  •  ձագ - the young of any animal;
  • գանձ - treasure
  • ժամ-  hour, time, moment
  • աղուես- fox
  • զէն - arm, weapon
  • խրատ -admonition, advice
  • վարք - life, habits, manners
  • ծանր - small
  • բարձր - high
  • փոքր - small

Exercise 3։ Pick out the nouns with -Ա declension in the following sentences and state the case and number (30 min)

Զխաղաղութիւն խնդրէր արքայն Ալանաց: Իսկ նախարարքն մեր խնդրէին ի Վռամայ այլ աթոռակալ: Առաքէ ի Հայս հանդերձ մեծաւն Վրթանաւ: Առնոյր աւար բազում ի կողմանցն Ասորւոց: Տապալեաց զլերինս ի հիմանէ: Ի Վաղարշայ առնու զթագաւորութիւնն Խոսրով որդի նորա: Գայր հասանէր դեսպան ի թագաւորէն Վրաց Վախտանգայ: Տայ ի ժառանգութիւն Կադմեայ՝ որդւոյ Արամանեկայ: Ապա ազդ լինէր թագաւորին Արշակայ փախուստն Տիրիթայ:  Մեծաւ բարկութեամբ և բազում սրտմտութեամբ բարկանայր: 

Homework:  

  1. Exercise B: Translate the following into Classical Armenian (Jean Francois R. Mondon, page 20-22).
  2. Translate into English using the Calfa dictionary https://calfa.fr

Կալայ զնա եւ ոչ թողի զնա: Մին ի նոցանէ յոյլ էր: Ես ճանաչեմ զնոսա: Սկսաւ ինքն չքաւորել: Եւ էր կործանումն նորա մեծ յոյժ: Մայր իմ եւ եղբարք իմ սոքա  են:  Եւ նոքա պնդէին և ասէին:  Եղբայր քո եկեալ է:  Ոչ ոք գայ առ Հայր եթէ ոչ ինեւ: Ոչ ոք ի ձէնջ հարցանէ զիս: Մուտ ի սենեակ քո: Եւ նոքա խորհեցան ի միտս իւրեանց: Մեք խնդամք եւ ուրախ եմք: Դու խօսիս եւ մեք ունկն դնեմք: Օգտակար են անձրեւք: Բարեկամք մեր կոչեն զմեզ: Բազումք են, որ հալածեն եւ նեղեն զիս: Անօրէնք ինքեանք զինքեանս դատապարտ առնեն: Որ ընդունի զձեզ, զիս ընդունի: Բարեկամք ձեր եմք մեք: Դու տաս նոցա կերակուր: Ի քէն տանջանք եւ ի մէնջ յանձնառութիւնք: Նոքա ոչ կարեն գալ:  Դու ես թագաւորն Հրէից: Նովաւ օրհնեմք զԱստուած: